Hiểu biết cơ bản về Tiêu chuẩn lao động quốc tế
Tiêu chuẩn lao động quốc tế của ILO (International Labour Standard – ILS) là các công cụ pháp lý (văn bản pháp lý) do các thành viên ILO (chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động) soạn thảo, đưa ra các nguyên tắc và quyền cơ bản tại nơi làm việc. Các tiêu chuẩn này là Công ước, là những điều ước quốc tế ràng buộc về mặt pháp lý có thể được các Quốc gia thành viên ILO phê chuẩn hoặc là các Khuyến nghị, đóng vai trò là hướng dẫn không ràng buộc.
Các tiêu chuẩn lao động quốc tế các Công ước (hoặc Nghị định thư), là các điều ước quốc tế có tính ràng buộc về mặt pháp lý có thể được các quốc gia thành viên phê chuẩn hoặc là Khuyến nghị, đóng vai trò là hướng dẫn không mang tính ràng buộc. Trong nhiều trường hợp, Công ước đặt ra các nguyên tắc cơ bản mà các quốc gia phê chuẩn phải thực hiện, trong khi Khuyến nghị liên quan bổ sung cho Công ước bằng cách cung cấp các hướng dẫn chi tiết hơn về cách áp dụng Công ước. Các khuyến nghị cũng có thể mang tính tự trị, tức là không được liên kết với một Công ước.
Các Công ước và Khuyến nghị do đại diện chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động soạn thảo và được thông qua tại Hội nghị Lao động Quốc tế hàng năm. Sau khi một tiêu chuẩn được thông qua, các quốc gia thành viên được yêu cầu theo điều 19(6) của Điều lệ ILO, phải đệ trình tiêu chuẩn đó lên cơ quan có thẩm quyền của họ (thường là Quốc hội) trong thời hạn 12 tháng để xem xét. Trong trường hợp Công ước, điều này có nghĩa là xem xét phê chuẩn. Nếu được phê chuẩn, Công ước thường có hiệu lực đối với quốc gia đó một năm sau ngày phê chuẩn. Các quốc gia phê chuẩn cam kết áp dụng Công ước trong luật pháp và thực tiễn quốc gia và báo cáo việc áp dụng Công ước theo định kỳ. ILO sẽ cung cấp hỗ trợ kỹ thuật nếu cần thiết. Ngoài ra, các thủ tục đại diện và khiếu nại có thể được bắt đầu chống lại các quốc gia vi phạm Công ước mà họ đã phê chuẩn (xem việc áp dụng và thúc đẩy ILS).
ILS được thông qua tại Hội nghị Lao động Quốc tế (ILC) và các Quốc gia Thành viên được yêu cầu trình cơ quan có thẩm quyền của mình (thường là quốc hội) để xem xét. Trong trường hợp Công ước, điều này có nghĩa là phải xem xét phê chuẩn. Các quốc gia phê chuẩn cam kết áp dụng Công ước trong luật pháp, thực tiễn quốc gia và báo cáo việc áp dụng Công ước này theo định kỳ cho hệ thống giám sát thường xuyên của ILO. Các thủ tục đại diện và khiếu nại có thể được bắt đầu chống lại các quốc gia do vi phạm Công ước mà họ đã phê chuẩn.
Kể từ năm 1919, ILO đã và đang duy trì và phát triển một hệ thống các tiêu chuẩn lao động quốc tế nhằm thúc đẩy cơ hội cho phụ nữ và nam giới có được công việc tử tế và hiệu quả, trong điều kiện tự do, công bằng , an ninh và nhân phẩm. Trong nền kinh tế toàn cầu hóa ngày nay, các tiêu chuẩn lao động quốc tế là một thành phần thiết yếu trong khuôn khổ quốc tế nhằm đảm bảo rằng sự tăng trưởng của nền kinh tế toàn cầu mang lại lợi ích cho tất cả mọi người.
ILO hiện có tất cả 190 Công ước và 206 Khuyến nghị (một số tồn tại từ năm 1919), và 6 Nghị định thư. Theo thời gian, một số tiêu chuẩn không còn phù hợp với nhu cầu của thời đại mới. Vì vậy, ILO cũng đã thông qua các Công ước sửa đổi để thay thế cho các Công ước phiên bản cũ, hay còn được gọi là các Nghị định thư, trong đó có đưa thêm vào các điều khoản mới so với các Công ước cũ.
Ngày càng nhiều các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương, cũng như các thỏa thuận hội nhập kinh tế khu vực, có bao gồm các điều khoản về xã hội và lao động liên quan đến quyền của người lao động. Các FTAs tăng cường đề cập tới Tuyên bố về các Nguyên tắc và Quyền Cơ bản trong Lao động (1998) của ILO, trong đó bao trùm cả 8 Công ước cơ bản. Kể từ năm 2013, 80% các FTAs đã có hiệu lực có bao gồm những điều khoản như vậy. Đây cũng là trường hợp của CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) và EVFTA (FTA giữa EU và Việt Nam), RCEP mà Việt Nam tham gia.
