Trí tuệ nhân tạo và nghĩa vụ đào tạo người lao động: Quy Định mới của EU AI Act

Trong bối cảnh công nghệ đang phát triển với tốc độ chóng mặt, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một yếu tố không thể thiếu trong nhiều ngành công nghiệp. Đối với các doanh nghiệp Châu Âu, việc đào tạo nhân viên về AI không chỉ là một lợi thế cạnh tranh mà còn là một nghĩa vụ cần thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững và tuân thủ các quy định pháp lý. Châu Âu là một trong những khu vực đi đầu trong việc thiết lập các quy định về AI, điển hình là Đạo Luật AI (AI Act) của Liên minh Châu Âu (EU). Đạo luật này yêu cầu các doanh nghiệp phải đảm bảo rằng AI được sử dụng một cách minh bạch, công bằng và có trách nhiệm. Để tuân thủ các quy định này, doanh nghiệp cần phải trang bị cho nhân viên kiến thức và kỹ năng cần thiết để hiểu và vận dụng AI một cách hiệu quả. Ngoài ra, AI đang thay đổi cách thức làm việc trong nhiều lĩnh vực, từ sản xuất, tài chính đến chăm sóc sức khỏe. Nhân viên cần được đào tạo để có thể làm việc cùng với các hệ thống AI, tận dụng tối đa tiềm năng của công nghệ này để nâng cao năng suất và hiệu quả công việc.

Việc triển khai chương trình đào tạo AI tại doanh nghiệp được đặt trong bối cảnh của các lý thuyết quản trị tri thức (Knowledge Management), quản trị rủi ro công nghệ (Technology Risk Management) và sự tuân thủ pháp luật (Regulatory Compliance). Theo đó:

• Quản trị tri thức: Việc đào tạo AI giúp nâng cao kỹ năng của nhân viên, tăng cường năng lực nội bộ và tối ưu hóa quy trình vận hành.
• Quản trị rủi ro: Nhân viên thiếu kiến thức về AI có thể dẫn đến các rủi ro liên quan đến quyết định sai lệch, mất an toàn dữ liệu và vi phạm quyền riêng tư.
• Tuân thủ pháp luật: Đạo luật AI yêu cầu doanh nghiệp phải đảm bảo nhân viên hiểu về trách nhiệm pháp lý liên quan đến AI, đặc biệt trong các lĩnh vực có rủi ro cao như y tế, tài chính và bảo mật.

Theo EU AI Act, người sử dụng lao động tại Châu Âu có các nghĩa vụ cụ thể nhằm đảm bảo việc đào tạo AI tại doanh nghiệp được thực hiện đúng quy định và hiệu quả như

• Xây dựng và triển khai chương trình đào tạo AI: Các doanh nghiệp có trách nhiệm phát triển các chương trình đào tạo nội bộ hoặc hợp tác với các tổ chức chuyên môn để trang bị kiến thức AI cho nhân viên.
• Đảm bảo đào tạo bắt buộc cho các vị trí liên quan: Những nhân viên trực tiếp làm việc với AI hoặc chịu trách nhiệm ra quyết định dựa trên AI phải được tập huấn đầy đủ về quy trình, rủi ro và quy định liên quan.
• Tạo môi trường làm việc minh bạch và có trách nhiệm: Doanh nghiệp phải cung cấp thông tin rõ ràng về việc AI được sử dụng như thế nào và đảm bảo quyền lợi của người lao động trong quá trình áp dụng AI.
• Kiểm tra và đánh giá định kỳ về tuân thủ AI: Người sử dụng lao động cần thực hiện các cuộc kiểm tra nội bộ định kỳ để đảm bảo rằng nhân viên đã tiếp thu kiến thức và có thể áp dụng AI một cách an toàn.
  • Chi phí đào tạo cao: Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể gặp khó khăn trong việc đầu tư vào chương trình đào tạo AI.
  • Sự kháng cự của nhân viên: Một số nhân viên có thể không sẵn sàng tiếp nhận AI do lo ngại về mất việc làm hoặc thiếu kiến thức nền tảng về công nghệ.
  • Tốc độ thay đổi công nghệ: AI phát triển nhanh chóng, điều này đặt ra thách thức cho doanh nghiệp trong việc cập nhật nội dung đào tạo phù hợp.Bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư của nhân viên: Khi AI được sử dụng trong quản lý nhân sự, tuyển dụng hoặc đánh giá hiệu suất, doanh nghiệp phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về bảo mật dữ liệu theo GDPR và các luật liên quan.Lợi Ích của Việc Đào Tạo AI Cho Nhân Viên

    Việc đào tạo AI mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp và nhân viên. Đầu tiên, nhân viên được đào tạo về AI có thể sử dụng các công cụ AI để tự động hóa quy trình, giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ thực hiện công việc, từ đó nâng cao năng suất. Thứ hai, AI cung cấp các phân tích dữ liệu chính xác và nhanh chóng, giúp nhân viên đưa ra quyết định kinh doanh sáng suốt hơn. Bên cạnh đó, đào tạo AI giúp nhân viên hiểu rõ các quy định pháp lý liên quan, giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp. Cuối cùng, doanh nghiệp có đội ngũ nhân viên am hiểu AI sẽ tạo được lợi thế cạnh tranh lớn trên thị trường toàn cầu.

    Các Hình Thức Đào Tạo AI Hiệu Quả

    Các doanh nghiệp Châu Âu có thể áp dụng nhiều hình thức đào tạo khác nhau để phù hợp với nhu cầu và quy mô của mình. Một trong những cách phổ biến là sử dụng các khóa học trực tuyến từ các nền tảng như Coursera, edX, và Udemy, cung cấp kiến thức từ cơ bản đến nâng cao. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể tổ chức các workshop nội bộ hoặc tham gia hội thảo chuyên ngành để cập nhật kiến thức mới nhất về AI. Hợp tác với các trường đại học và tổ chức giáo dục cũng là một giải pháp hiệu quả để thiết kế chương trình đào tạo chuyên sâu. Đồng thời, doanh nghiệp có thể xây dựng đội ngũ chuyên gia AI nội bộ để đào tạo và hỗ trợ nhân viên.

    Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, việc đào tạo AI cũng đặt ra không ít thách thức cho doanh nghiệp. Đầu tiên là vấn đề chi phí, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Việc triển khai chương trình đào tạo đòi hỏi đầu tư không nhỏ vào tài liệu học tập, phần mềm hỗ trợ, chuyên gia hướng dẫn và thời gian thực hiện. Một số doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc cân đối ngân sách, đặc biệt khi AI chưa mang lại lợi ích tức thời. Giải pháp là tận dụng các nguồn tài nguyên miễn phí hoặc chi phí thấp, hoặc xin hỗ trợ từ các chương trình của EU, chẳng hạn như Quỹ Chuyển đổi Kỹ thuật số và các sáng kiến đổi mới của Horizon Europe.

    Thứ hai, việc áp dụng AI đòi hỏi sự thay đổi trong văn hóa làm việc, do đó doanh nghiệp cần tạo ra môi trường khuyến khích học hỏi và đổi mới. Nhân viên cần có sự cởi mở với công nghệ mới, sẵn sàng học tập và thích nghi với những thay đổi trong quy trình làm việc. Để đạt được điều này, các doanh nghiệp có thể tổ chức các buổi đào tạo nội bộ, khuyến khích sự tham gia của nhân viên thông qua các chương trình khen thưởng hoặc xây dựng môi trường làm việc linh hoạt, nơi AI đóng vai trò hỗ trợ thay vì thay thế con người.

    Cuối cùng, AI là lĩnh vực phát triển nhanh chóng, đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục cập nhật kiến thức cho nhân viên thông qua các khóa học ngắn hạn hoặc hội thảo. Doanh nghiệp có thể áp dụng mô hình học tập liên tục bằng cách thiết lập các nền tảng đào tạo nội bộ trực tuyến, liên kết với các trường đại học hoặc viện nghiên cứu để cập nhật những tiến bộ mới nhất trong AI. Việc thiết lập lộ trình đào tạo định kỳ giúp đảm bảo nhân viên luôn được cập nhật về xu hướng công nghệ, qua đó nâng cao hiệu quả ứng dụng AI trong doanh nghiệp. Chi phí đào tạo cao là một trong những vấn đề lớn nhất, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Việc phát triển chương trình đào tạo AI cần tài nguyên lớn, từ giáo trình, chuyên gia giảng dạy đến công nghệ hỗ trợ.

    Kháng cự của nhân viên cũng là một rào cản đáng kể. Một số nhân viên có thể lo ngại rằng AI sẽ thay thế công việc của họ, dẫn đến tâm lý e ngại hoặc không hợp tác trong quá trình đào tạo. Doanh nghiệp cần có cách tiếp cận phù hợp để giúp nhân viên hiểu rằng AI là một công cụ hỗ trợ chứ không phải là mối đe dọa.

    Một thách thức khác là sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ AI. Việc liên tục cập nhật kiến thức cho nhân viên để theo kịp xu hướng mới là điều cần thiết nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải linh hoạt trong thiết kế chương trình đào tạo và đảm bảo rằng nội dung luôn phản ánh đúng thực tế ứng dụng AI.

• Dựa trên nghiên cứu về quản trị đào tạo, doanh nghiệp có thể triển khai các chiến lược sau:
  • Học tập kết hợp (Blended Learning): Kết hợp giữa học trực tuyến, đào tạo trực tiếp và thực hành thực tế để nâng cao hiệu quả tiếp thu.
  • Chứng chỉ đào tạo AI: Áp dụng chương trình cấp chứng chỉ nội bộ để đánh giá mức độ hiểu biết của nhân viên.
  • Hợp tác với chuyên gia AI: Mời chuyên gia hoặc tổ chức bên ngoài hỗ trợ đào tạo, cập nhật thông tin mới nhất về công nghệ AI.
  • Giám sát và đánh giá định kỳ: Kiểm tra hiệu quả đào tạo thông qua các bài đánh giá và khảo sát nhân viên.

  Kết luận:

  Nghĩa vụ tập huấn AI không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là chiến lược quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trong kỷ nguyên số. Việc đầu tư vào đào tạo AI giúp doanh nghiệp tận dụng công nghệ một cách có trách nhiệm, đảm bảo tuân thủ quy định của EU AI Act và tối ưu hóa hiệu suất lao động.

  Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, doanh nghiệp cần áp dụng các phương pháp đào tạo linh hoạt, tích hợp AI vào quy trình làm việc và thường xuyên cập nhật nội dung đào tạo phù hợp với sự phát triển của công nghệ.

  Nguồn truy cập thông tin: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52021PC0206